Μικρές Καθημερινές Ιστορίες

ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΚΕΤΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ, ΜΙΣΟΣ, ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟ ΑΝΘΡΩΠΟ που αρκεί για να προμηθεύσει οποιονδήποτε στρατό μια οποιαδήποτε μέρα, και οι καλύτεροι στο φόνο είναι αυτοί που κηρύττουν εναντίον του, και οι καλύτεροι στο μίσος είναι αυτοί που κηρύττουν αγάπη, και οι καλύτεροι στον πόλεμο είναι τελικά αυτοί που κηρύττουν ειρήνη… EΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΚΥΡΥΤΤΟΥΝ ΘΕΟ, ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΘΕΟ. Εκείνοι που κηρύττουν ειρήνη, δεν έχουν ειρήνη. Εκείνοι που κηρύττουν αγάπη, δεν έχουν αγάπη. Προσοχή στους κήρυκες. Προσοχή στους γνώστες. Προσοχή σ’ εκείνους που όλο διαβάζουν βιβλία. Προσοχή σ’ εκείνους που είτε απεχθάνονται τη φτώχεια, είτε είναι περήφανοι γι’ αυτήν. ΠΡΟΣΟΧΗ Σ’ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΒΙΑΖΟΝΤΑΙ ΝΑ ΕΠΑΙΝΕΣΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΘΕΛΟΥΝ ΕΠΑΙΝΟΥΣ ΓΙΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ. Προσοχή σ’ εκείνους που βιάζονται να κρίνουν, φοβούνται αυτά που δεν ξέρουν. Προσοχή σ’ εκείνους που αναζητούν τα πλήθη, γιατί είναι ένα τίποτα μόνοι τους. Προσοχή στο μέσο άντρα. Τη μέση γυναίκα. Προσοχή στην αγάπη τους, η αγάπη τους είναι μέτρια αναζητά το μέτριο. ΑΛΛΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΔΙΟΦΥΪΑ ΣΤΟ ΜΙΣΟΣ ΤΟΥΣ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΚΕΤΗ ΙΔΙΟΦΥΪΑ ΣΤΟ ΜΙΣΟΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΑΣ ΣΚΟΤΩΣΕΙ, να σκοτώσει τον καθένα. Δεν αντέχουν τη μοναξιά, δεν καταλαβαίνουν τη μοναξιά. Θα προσπαθήσουν να καταστρέψουν οτιδήποτε… Οτιδήποτε διαφοροποιείται απ’ τα δικά τους μέτρα. ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΤΕΧΝΗ, ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ, θα εκλάβουν την αποτυχία τους ως δημιουργών μόνο ως αποτυχία του κόσμου συνολικά. Ανίκανοι όπως είναι να αγαπήσουν πλήρως θα θεωρήσουν και τη δική σας αγάπη ελλειπή και θα σας μισήσουν γι’ αυτό και το μίσος τους θα είναι τέλειο. Όπως ένα αστραφτερό διαμάντι όπως ένα μαχαίρι, όπως ένα βουνό, όπως μια τίγρη, όπως το δηλητήριο…

– Δεν μπορώ του είπα. Δεν μπορώ!

– Σίγουρα; με ρώτησε αυτός.

– Ναι. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω…Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ!!!

Ο Χόρχε κάθισε σαν το Βούδα πάνω σ’εκείνες τις φριχτές μπλε πολυθρόνες του γραφείου του χαμογέλασε, με κοίταξε στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν προσεκτικά, μου είπε:

– Να σου πω μια ιστορία…Και χωρίς να περιμένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγείται:

“Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του…

Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σ’ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος.

Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή, μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμη του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το σκάει;

Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο, τον πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν;

Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.

Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα – ευτυχώς για μένα – ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν’ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ’ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.

Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του.

Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο…Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του.

Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση. Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του…”

-Έτσι είναι, Ντεμιάν. Όλοι είμαστε λίγο-πολύ σαν τον ελέφαντα του τσίρκου. Περιδιαβαίνουμε τον κόσμο δεμένοι σε εκατοντάδες παλούκια που μας στερούν την ελευθερία. Ζούμε πιστεύοντας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν είμαστε μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε.

Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαράξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: Δεν μπορώ, δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω.

Ο Χόρχε έκανε μια μεγάλη παύση. Ύστερα πλησίασε, κάθισε στο πάτωμα μπροστά μου και συνέχισε: Αυτό σου συμβαίνει, Ντέμι. Ζεις μέσα στα όρια της ανάμνησης ενός Ντεμιάν που δεν υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. Ο μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς, είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την ψυχή…Με όλη σου την ψυχή!

*Να σου πω μια ιστορία ~ Jorge Bucay*

Ελευθερία είναι να κάνει κανείς ότι θέλει» είναι ο ορισμός της παντοδυναμίας, όχι της ελευθερίας.

Και παντοδύναμοι, δεν είμαστε.

Κανείς δεν μπορεί να κάνει ότι θέλει.

Όσο κι αν το θέλω, ακόμη κι αν το επιθυμώ σφοδρά, χωρίς να βάψω τα μαλλιά μου, δεν είναι δυνατόν να γίνω ξανθός. Γιατί; Γιατί δεν είναι μέσα στις δυνατότητες μου. Ωστόσο, εξαιτίας του γεγονότος αυτού, δεν παύω να είμαι ελεύθερος. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν μπορώ να πετάξω, δεν μπορώ ν’ αποφύγω το θάνατο κάποια μέρα, δεν μπορώ να κάνω εκατοντάδες χιλιάδες πράγματα, αλλά δεν παύω να είμαι ελεύθερος λόγω αυτού του γεγονότος.

Εκτός από τους περιορισμούς που μπορεί να έχει η κουλτούρα μας, που μπορεί να μας δημιουργεί η εκπαίδευση μας και να καθορίζουν το ήθος και την ηθική μας, υπάρχουν και φυσικοί περιορισμοί, που αφορούν τη φυσική μας διάπλαση, που δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε ότι θέλουμε.

Η ελευθερία, λοιπόν, ορίζεται από την ικανότητα επιλογής. Ωστόσο, οι περιορισμοί που πρέπει να επιβληθούν στην ικανότητα αυτή δεν καθορίζονται από τα δικαιώματα του άλλου, αλλά από τα πράγματα που είναι εφικτά.

Τι θα γίνει μ’ εμάς – κουλτούρα ανθρωπιστική, κοινωνία της τρίτης χιλιετηρίδας -, που επιμένουμε να νομίζουμε ότι «είμαι ελεύθερος» σημαίνει «είμαι παντοδύναμος»;

Λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο, όλοι πάντως έχουμε αυτήν την ιδέα για την ελευθερία, οπότε αναρωτιόμαστε με έπαρση: Γιατί δεν μπορώ να κάνω ότι θέλω αφού είμαι ελεύθερος;

Και όταν δεν μπορούμε να κάνουμε όλα όσα θέλουμε… προτιμούμε να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ελεύθεροι παρά να δεχτούμε ότι είναι λάθος ο ορισμός, να δεχτούμε ότι δεν είμαστε παντοδύναμοι.

Για να μην κάνω το θέμα πιο περίπλοκο και για να μη μείνει καμία αμφιβολία, θα χρησιμοποιήσω τη φόρμουλα ενός ασθενή μου, του Αντόνιο, που ένα βράδυ, στο τέλος της συνεδρίας μας, σχολίασε ειρωνικά: «Πρέπει να το πάρω απόφαση… Υπάρχουν πράγματα που ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΕΓΩ δεν μπορώ να κάνω!»…

Επειδή εγώ απέχω πολύ από το να είμαι “Θεός”, υπάρχουν άπειρα πράγματα που ξέρω πως δεν μπορώ να κάνω. Παρόλο που θα ήθελα αυτήν ακριβώς τη στιγμή να κλείσω τα μάτια και, ανοίγοντας τα, να βρεθώ στη Γρανάδα με τη Χούλια, αυτό δεν είναι ανάμεσα στα πράγματα που μπορώ πράγματι να επιλέξω, αλλά δεν παύω να είμαι ελεύθερος επειδή δεν μπορώ να το κάνω…

Εδώ παίζεται η ελευθερία ’στις αποφάσεις που παίρνω όταν επιλέγω στο μέτρο του δυνατού. Ή, αλλιώς:

Η ελευθερία συνίσταται στην ικανότητα μου να επιλέγω στο μέτρο του εφικτού

Αν πλήττεις, αν φοβάσαι, αν δεν σ’αρέσει το σκηνικό σου, άνοιξε την πόρτα και φύγε!

Ποιος είπε, ότι πρέπει να μείνεις εδώ; Όσο η καρδιά και το μυαλό σου δουλεύουν και το ηθικό είναι ακμαίο, μπορείς να μπεις σε όποιο σκηνικό θελήσεις.

Μπορείς να φτιάξεις το δικό σου. Να δημιουργήσεις ένα νέο. Από αύριο κιόλας τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Κάνε τα διαφορετικά γιατί μόνο η πράξη αλλάζει. Οι κουβέντες είναι καλές μόνο στην αρχή. Η συνειδητοποίηση είναι μόνο η μισή λύση. Τα υπόλοιπα είναι πράξη…

Διάλεξε το δρόμο της ζωής. Διάλεξε το δρόμο της αγάπης. Διάλεξε τον δρόμο του ενδιαφέροντος. Διάλεξε το δρόμο της ελπίδας. Διάλεξε το δρόμο της πίστης στο αύριο. Διάλεξε το δρόμο της εμπιστοσύνης. Διάλεξε το δρόμο της καλοσύνης. Από εσένα εξαρτάται. Εσύ θα διαλέξεις.

Μπορείς να διαλέξεις την απελπισία, την δυστυχία. Μπορείς να κάνεις τη ζωή δύσκολη για τους άλλους. Μπορείς να διαλέξεις την θρησκοληψία. Γιατι όμως; Δεν έχει νόημα. Είναι και πάλι αυτομαστίγωμα.

Σε προειδοποιώ όμως ότι, αν αποφασίσεις να πάρεις την πλήρη ευθύνη για τη ζωή σου, δεν πρόκειται να είναι εύκολο πράγμα και θα πρέπει να μάθεις ξανά να ρισκάρεις. Το ρισκάρισμα – αυτό είναι το κλειδί για την αλλαγή.

«Όταν γελάς, διακινδυνεύεις να περάσεις για ηλίθιος»

Και λοιπόν; Και λοιπόν; Συχνά λέω πως ο κόσμος βλέπει τον Μπουσκάλια σαν ενα είδος τρελού. Είναι πραγματικά τρελό! Εγώ όμως το γλεντάω αφάνταστα,ενώ χιλιάδες γνωστικοί πεθαίνουν από ανία.

«Όταν κλαις, κινδυνεύεις να περάσεις για συναισθηματικός»

Δε φοβάμαι να κλάψω. Κλαίω συχνά. Κλαίω από, από απελπισία. Μερικές φορές κλαίω διαβάζοντας τις εργασίες των μαθητών μου. Κλαίω όταν βλέπω ευτυχισμένους ανθρώπους. Κλαίω όταν βλέπω ανθρώπους να αγαπιούνται. Δε με νοιάζει μήπως φανώ συναισθηματικός. Δεν πειράζει. Μ’αρέσει. Μου καθαρίζει τα μάτια.

«Όταν ανοίγεσαι στους άλλους, κινδυνεύεις να μπλεχτείς»

Και τι πιο σημαντικό υπάρχει στην ζωή; Δεν έχω καμιά διάθεση να ζήσω μόνος μου σ’ενα νησί. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε μαζί εσείς και εγώ, σημαίνει πως έτσι είμαστε φτιαγμένοι. Ας βρούμε τρόπους να κάνουμε την κατάσταση αυτή μια ευκαιρία χαράς.

«Όταν δείχνεις τα συναισθήματα σου, κινδυνεύεις να αποκαλύψεις την ανθρωπιά σου»

Εγώ χαίρομαι να αποκαλύπτω την ανθρωπιά μου. Μπορείς να αποκαλύψεις πολύ χειρότερα πράγματα απο την ανθρωπιά σου.

«Όταν εκθέτεις τις ιδέες και τα όνειρά σου στο κόσμο, κινδυνεύεις να τα χάσεις»
Τι να γίνει. Δεν μπορείς να κερδίζεις τα πάντα. Κι ούτε είναι δυνατόν να σε αγαπούν όλοι. Πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα πει «Είναι απατεώνας. ‘Ελα ,Μέιμπελ,αρκετά ακούσαμε. Πάμε σπίτι ». Κι αυτό είναι πολύ καλό, ξέρετε, και σωστό. Δεν είναι δυνατόν να σε αγαπούν όλοι.

«Όταν αγαπάς, κινδυνεύεις να μην έχει ανταπόκριση η αγάπη σου»

Δεν είναι κακό αυτό. Αγαπάς για να αγαπάς, και όχι για να πάρεις ανταπόκριση – αυτό δεν είναι αγάπη.

«Όταν ελπίζεις, κινδυνεύεις να πονέσεις» και «’Όταν δοκιμάζεις, κινδυνεύεις να αποτύχεις»

Κι όμως πρέπει να ρισκάρεις, γιατί η μεγαλύτερη ατυχία στη ζωή είναι να μην ρισκάρεις τίποτε. ‘Οποιος δεν ρισκάρει τίποτε δεν κάνει τίποτε, δεν έχει τίποτε και δεν είναι τίποτε. Μπορεί ν’αποφεύγει τον πόνο και την λύπη, άλλα δεν μαθαίνει, δε νιώθει, δεν αλλάζει, δεν αναπτύσσεται, δεν ζεί και δεν αγαπά.

Είναι δούλος αλυσοδεμένος με τις βεβαιότητες και τους εθισμούς του. ‘Εχει ξεπουλήσει το μεγαλύτερο αγαθό του, την ατομική του ελευθερία. Μόνο ο άνθρωπος που ρισκάρει είναι ελεύθερος.

Το να κρατάς κρυμμένο τον εαυτό σου, να τον χάνεις με τις αυτομειωτικές σου ιδέες, είναι θάνατος. Μην αφήσεις να σου συμβεί αυτό. Η μεγαλύτερή σου υποχρέωση σου είναι να γίνεις όλα όσα είσαι όχι μόνο για δικό σου όφελος, άλλα και για δικό μου

……Ὅσο θυμᾶμαι τὴ ζωή μου, δὲν εἶχα τίποτα δικό μου, ἔξω ἀπ᾿ τὸ φόβο, κι ἕνα τουφέκι, πού, νύχτα, μὲ σημάδεψαν μ᾿ αὐτό.
……Σιωπή. Οἱ νεκροὶ ἂς μᾶς συχωρέσουν.

Τάσος Λειβαδίτης, Ἐρήμωση, ἀπὸ τὴ συλλογὴ Νυχτερινὸς ἐπισκέπτης (1972), ἑνότητα, Διασπορά, Τόμος 2 τῆς τρίτομης ἔκδοσης τοῦ Κέδρου, σελίδα 46

Μίλα.
Οἱ λέξεις ἔχουν ἔχθρες μεταξύ τους,
ἔχουν τοὺς ἀνταγωνισμούς:
ἂν κάποια ἀπ᾿ αὐτὲς σὲ αἰχμαλωτίσει,
σ᾿ ἐλευθερώνει ἄλλη.
Τράβα μία λέξη ἀπ᾿ τὴ νύχτα
στὴν τύχη.
Ὁλόκληρη νύχτα στὴν τύχη.
Μὴ λὲς «ὁλόκληρη»,
πὲς «ἐλάχιστη»,
ποὺ σ᾿ ἀφήνει νὰ φύγεις.
Ἐλάχιστη
αἴσθηση,
λύπη
ὁλόκληρη
δική μου.
Ὁλόκληρη νύχτα.

Μίλα.
Πὲς «ἀστέρι», ποὺ σβήνει.
Δὲν λιγοστεύει ἡ σιωπὴ μὲ μιὰ λέξη.
Πὲς «πέτρα»,
ποὺ εἶναι ἄσπαστη λέξη.
Ἔτσι, ἴσα ἴσα,
νὰ βάλω ἕναν τίτλο
σ᾿ αὐτὴ τὴ βόλτα τὴν παραθαλάσσια.